W Polsce od ponad 30 lat działają telewizje lokalne. Obecnie na rynku medialnym działa ich ok. 150. Ta liczba, ze względu na trudną sytuację na lokalnych rynkach reklamy, jest bardzo zmienna. Niestety coraz częściej zamykają się kolejne redakcje, nie mogąc dalej mierzyć się z aktualną, trudną sytuacją rynkową.
Ewa Michalska podczas debaty w Senacie
Kanały lokalne od zawsze były szczególną ofertą w pakiecie każdej telewizji kablowej. Dla wielu odbiorców były i są jedynym źródłem informacji lokalnych oraz lokalnej publicystyki. Lokalne telewizje to typowe telewizje „małych ojczyzn” i w tym należy dostrzegać ich wyjątkowość i niepowtarzalność. Trzeba również mocno podkreślić fenomen tych mediów, iż mimo tak poważnych problemów finansowych, które w chwili obecnej dotyczą każdego nadawcy, nieprzerwanie są blisko swoich widzów i niezmiennie dostarczają codziennych rzetelnych i wiarygodnych informacji. Nadawcy doskonale rozumieją swoją rolę w lokalnych środowiskach. Zawsze odczuwali dużą przychylność swojej widowni, ale przez całe lata nie udawało się tego zmierzyć w odniesieniu do całej branży w Polsce. Działania dotyczące pomiarów zasięgów telewizji lokalnych stały się możliwe dopiero po powstaniu Fundacji – Fundusz Telewizji Lokalnych. Powołanie do życia przez PIKE Fundacji było konsekwencją rozszerzania wspomagania telewizji lokalnych przez Izbę. Już w 2004 roku został uruchomiony coroczny Konkurs Programów Telewizji Lokalnych „To Nas Dotyczy” o nagrodę „Kryształowego Ekranu”. Kilkukrotnie nagrodzone produkcje lokalne były prezentowane na Konferencjach i Targach MIPTV (Marché International des Programmes de Télévision) oraz MIPDOC, które odbywają się w Cannes we Francji. Kolejnym działaniem PIKE wspierającym rozwój telewizji, jest organizowane od kilkunastu lat Forum Telewizji Lokalnych, jedyne takie wydarzenie kierowane do całego środowiska nadawców lokalnych. Fundacja powstała na bazie działającej Sekcji Telewizji Lokalnych PIKE.
Lokalne kanały z globalną oglądalnością
Pod koniec 2020 roku Fundacja FTL poprzez Fundację PIKSEL podjęła współpracę z NASK- Państwowym Instytutem Badawczym, dla którego przygotowana została bardzo obszerna „Analiza rynku telewizji lokalnych w Polsce”. Analiza ta jest jedynym tak kompleksowym opracowaniem dotyczącym tylko koncesjonowanych nadawców telewizji lokalnych. Wynika z niej, że na rynku działa ok. 150 koncesjonowanych nadawców telewizyjnych, emitujących swój program drogą kablową. Najwięcej telewizji powstało w latach 90. i na początku lat 2000, w innych realiach gospodarczych niż obecnie, w czasie kiedy transformacja gospodarcza była w rozkwicie, a zapotrzebowanie na reklamę lokalną duże. Ponad połowa nadawców działa w miastach do 50 tys., czyli miastach powiatowych i znamienne jest to, iż tylko w 2 dużych wojewódzkich miastach: Łodzi i Poznaniu działają bardzo prężnie telewizje lokalne. Zdecydowana większość koncesjonariuszy, bo ok. 110, to przedsiębiorstwa komercyjne, najczęściej osoby fizyczne prowadzące mikroprzedsiębiorstwa, czy rejestrowaną działalność gospodarczą bez żadnych dotacji. Inne stacje prowadzone są przez spółdzielnie mieszkaniowe, gminne i miejskie ośrodki/domy kultury, fundacje i stowarzyszenia, które na co dzień zabezpieczają finansowo swoje telewizje. Analiza ta stała się punktem wyjścia do podjęcia prac badawczych dotyczących zasięgów telewizji lokalnych przez Krajowy Instytut Mediów. W 2021 roku Fundacja – Fundusz Telewizji Lokalnych podjęła współpracę z KIM. Dzięki badaniom przeprowadzonym przez Instytut pojawiła się nadzieja na efektywne zwrócenie uwagi decydentów na telewizje lokalne, ich działalność misyjną i bardzo trudną sytuację finansową. Do chwili pisania tego artykułu opublikowane przez KIM zostały 2 raporty, obejmujące badania realizowane od sierpnia 2022 do końca lutego br., a kolejna transza badań jest opracowywana.
Przeprowadzono badania metodą CATI, czyli zbierania informacji w ilościowych badaniach rynku i opinii publicznej. Badaniem objęto blisko 80 tys. respondentów i jest to olbrzymi panel badawczy, z którego wynika, że 5,2 mln osób 15+ oglądała przynajmniej jedną stację telewizji lokalnej. Całkowity zasięg oglądalności telewizji lokalnej to 7,8 mln widzów. Wyniki dla najwyżej notowanych w badaniach stacji lokalnych mówią o ok. 350 tysięcznej rzeszy widzów każdego z programów. Dla wielu telewizji wynik oscyluje w granicach ok. 150 tysięcy widzów, a nawet w województwie opolskim, w którym działają tylko dwaj nadawcy lokali, przy czym badanie obejmuje jednego, bo drugi jest zbyt niszowy, wynik mówi o tym, iż niemal 20 proc. mieszkańców ogląda telewizję lokalną. Wobec takiej rzeszy wiernych widzów nie można przechodzić obojętnie.
Na ratunek lokalnym TV
Fundacja przyłączyła się do uruchomionego przez PIKE projektu #RatujmyTelewizjeLokalne i działa na rzecz stworzenia przez państwo systemu dofinansowującego telewizje lokalne. Jednym z działań w ramach tego niezwykle ważnego dla nadawców projektu, była zorganizowana w Senacie RP debata pt. „Panel ekspercki. Umiejscowienie telewizji lokalnych w debacie publicznej”, która zainaugurowała ogólnopolską akcję „Ratujmy telewizje lokalne”. W dyskusji wzięli udział eksperci rynku medialnego, przedstawiciele telewizji lokalnych, Przewodniczący KRRiT oraz politycy, w tym członkowie Sejmowej Komisji Cyfryzacji, Innowacyjności i Nowoczesnych Technologii, Sejmowej Komisji Kultury i Środków Przekazu, Senackiej Komisji Kultury i Środków Przekazu i Senackiego Zespołu ds. Małych i Średnich Przedsiębiorstw.
Ewa Michalska*
- autorka jest prezesem zarządu Fundacji – Fundusz Telewizji Lokalnych
Koniec Sejmu IX i Senatu X kadencji
Sejm IX i Senat X kadencji odeszły w przeszłość, do wyborów październikowych 2023 r. nie będzie już posiedzeń plenarnych obu Izb, a ich komisje kultury i cyfryzacji podsumowały wyniki swoich prac.