z posłanką Barbarą Babulą (PiS), członkinią Komisji Kultury i Śródków Przekazu Sejmu RP rozmawia Jerzy Papuga.
Pani poseł, mamy już wdrożoną nowelizację ustawy o radiofonii i telewizji, zwaną złośliwie „kadrową”, a na jakim etapie prac jest obecnie pakiet ustaw o mediach narodowych? Czy projekty wchodzące w jego skład został poddane procedurze notyfikacyjnej w KE? Czy można będzie niedługo poznać jej wyniki?
Projekt ustawy o mediach narodowych jest przygotowany i tak jak było to zapisane w grudniu ub. roku – powołuje media narodowe jako państwowe jednostki prawne. Jako taki będzie poddany wszelkim rygorom prac w radzie ministrów – procesu notyfikacji, jak i konsultacji społecznych i oczywiście procesu legislacyjnego w Sejmie i Senacie.
Nowelizacja grudniowa ustawy o radiofonii i telewizji wprowadziła regres czasowy, który de facto oznacza, że do lipca br. ustawa o mediach narodowych powinna zostać wdrożona w życie, aby powołać organy tych mediów i zmienić wiele rzeczy, które wydawały się do tej pory nienaruszalne…
…w tym definicję misji, zagadnienia kluczowego dla tej zmiany i dla miejsca mediów narodowych na rynku. Obecna definicja obejmuje również kulturę masową, na przykład rozrywkę i sport…
…które z nowej definicję wypadną?
…pozostaną, ale nie będą dla niej kluczowe, w przeciwieństwie do zadań państwowotwórczych, wzmacniających więzi narodowe i społeczne. Nowa definicja misji szczególnie zaakcentuje politykę historyczną, tworzenie i wzmacnianie wspólnoty, wysoką kulturę i edukację.
Wąskim gardłem nowych rozwiązań będzie sposób finansowania mediów narodowych, na co musi zgodzić się KE, szczególnie badając aspekt niedozwolonej pomocy publicznej.
Projekt ustawy nie przesądza jeszcze ostatecznego kształtu przepisów o bezpiecznym i trwałym finansowaniu mediów narodowych. Rozpatrywane są dwa warianty finansowania, ale notyfikację tej kapitalnej kwestii można przeprowadzić już na etapie prac ustawodawczych w radzie ministrów. Ta zdecydowanie szybsza ścieżka byłaby tu rozsądniejsza, bo prace tu i tam posuwałyby się niejako równolegle. Przesyłanie Komisji Europejskiej projektu już po uzgodnieniach międzyresortowych i konsultacjach społecznych mogłoby je w dużej mierze zniweczyć.
Kto będzie finansować media narodowe?
Wszyscy obywatele, z wyjątkiem tych, którzy są obecnie zwolnieni ustawowo z płacenia abonamentu radiowo-telewizyjnego: osoby w podeszłym wieku, inwalidzi oraz osoby o najniższych dochodach. Chcemy te ulgi zachować, otwartym pytaniem jest, w jaki sposób zrekompensować nową składkę tym, którzy do tej pory wiernie płacili abonament radiowo-telewizyjny. Jestem zwolenniczką tego, aby przyznać im dodatkowo bonus programowy, skoro aktem niezwykłej lojalności wobec państwa regulowali abonament nawet wtedy, kiedy premier Donald Tusk nawoływał do jego niepłacenia. Na pewno można będzie, podobnie jak w Wielkiej Brytanii, umożliwić darmowy dostęp do atrakcyjnych zasobów usług VoD, które TVP w niedalekiej przyszłości uruchomi.
Jak rozumiem, byłaby to swoista premia za lojalność…
…a w jej ramach, dostęp do najnowszych przedpremierowych odcinków seriali, widowisk czy specjalnych transmisji sportowych. Jest to niestandardowe rozwiązanie, dodatkowo cementujące abonentów wokół TVP.
Danina na media narodowe będzie płacona przez wszystkich, czy tylko tych, którzy posiadają telewizor?
Nie jestem zwolenniczką używania słów „danina” czy „podatek”; lepszym określeniem jest składka, bo oddaje istotę rzeczy: że będą to media narodowe i każdy będzie w nich partycypować. Jednak fakt posiadania telewizora nie będzie decydujący, dziś odbiór mediów odbywa się za pośrednictwem wielu urządzeń i różnych kanałów dostępu. Model rejestracji odbiornika jako podstawy do opłaty abonamentu odejdzie w przeszłość, płacić będą wszyscy.
Abonenci zapewne przyjmą tę „składkę”, ale przecież projekt ustawy chce także współfinansowania mediów narodowych przez nadawców komercyjnych i wszystkich uczestników rynku medialnego: operatorów satelitarnych i kablowych, dostarczycieli audiowizualnych usług medialnych, telekomów…
Akceptacja społeczna dla składki audiowizualnej powinna być osiągnięta poprzez przekonanie obywateli, że jest ona obciążeniem równym, powszechnym i sprawiedliwym. Składka będzie sporo niższa od obecnego abonamentu rtv i musi jej towarzyszyć przekonanie, że media komercyjne również w tym finansowaniu uczestniczą.
Czy takie obciążenie byłoby specjalną opłatą mediów komercyjnych za rezygnację przez media narodowe z nadawania reklam?
Nie ma jeszcze ostatecznej decyzji, jak wyglądałby ten składnik finansowania mediów narodowych i co by oznaczał dla rynku. Na tym etapie istotne jest, aby nowy sposób finansowania pozwalał wytłumaczyć przeciętnemu obywatelowi, że jego składka nie jest wysoka, gdyż dokładają się doń także wszyscy ci, którzy mają wielkie zyski z rynku radiowo-telewizyjnego. Tu musi zadziałać mechanizm swoistej solidarności; dobro narodowe powinno być utrzymywane przez wszystkich bez wyjątku, także na nim zarabiających. Nie sądzę przy tym, aby TVP co do zasady zrezygnowała z reklam, raczej w ustawie pozostanie system składkowo-reklamowy. Choć niektóre kanały telewizji narodowej będą obywać się bez reklam, podobnie wolne od niej mogłyby być niektóre dni i godziny nadawania programów w najważniejszych antenach. Jest to również element pozyskiwania Polaków do mediów narodowych: płacąc niewielką powszechną składkę audiowizualną otrzymują w zamian program zdecydowanie mniej obciążony reklamami. Innymi słowy, nie będzie powszechnie krytykowanej presji komercyjnej i uciążliwego atakowania spotami reklamowymi. Tak na marginesie, TVP mogłaby generować prawie dwukrotnie wyższe wpływy z tytułu reklam, gdyby przerywała nimi filmy…Ale na pewno wysokość powszechnej składki audiowizualnej będzie dostosowana do możliwości przeciętnego polskiego gospodarstwa domowego i automatycznie pobierana przy okazji innych rozliczeń.
więcej w numerze 3/2016
